24 Ağustos 2025

Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB) Hakkında Güncel Rehber

• DİİB Nedir?
• DİİB Avantajları Nelerdir?
• Kimler DİİB Alabilir?
• DİİB Başvuru Süreci, Süre ve Şartları
• DİİB Kapama Süreci
• DİİB Sahibi İşletmeler Ne Yapmalı?
• Sıkça Sorulan Sorular

DİİB Nedir?

Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB), firmaların ithalat yaparak ürettikleri ürünleri ihraç etmeleri amacıyla sağlanan önemli bir teşvik mekanizmasıdır. Temel amacı; ihracatı artırmak, üretim maliyetlerini düşürmek ve küresel pazarlarda rekabet gücünü artırmaktır.

Belge kapsamında ithal edilen hammaddeler veya girdiler, işlenip tekrar ihraç edildiğinde; firmalar gümrük vergisi, KDV ve diğer vergilerden muafiyet, ayrıca teminat avantajı gibi desteklerden faydalanır.

DİİB Avantajları Nelerdir?

DİİB, işletmelere birçok avantaj sağlar. Bunları birkaç örnek üzerinden somutlaştırabiliriz:

• Vergi Muafiyetleri: İthal edilen hammadde ve girdilerde gümrük vergisi, KDV, ÖTV gibi mali yükümlülüklerden muafiyet.
• Teminat Kolaylığı: Normal şartlarda %100 alınan gümrük teminat oranı, DİİB kapsamında %10–15 gibi düşük oranlarda uygulanır.
• Finansman Avantajı: İşletme, ithalat için ödeyeceği vergileri peşin ödemek zorunda kalmaz. Bu da işletme sermayesini rahatlatır.
• Rekabet Gücü: Maliyetlerin düşmesi, yurt dışı satışlarda fiyat avantajı sağlar.

Kimler DİİB Alabilir?

DİİB, ihracata yönelik üretim yapan farklı ölçeklerdeki işletmeler tarafından alınabilir.

DİİB Alabilecek İşletmeler

• Doğrudan İhracat Yapan Firmalar
• İhracat Sayılan Satış ve Teslimleri Yapan Firmalar
  • İhraç kayıtlı satışlar
  • Yatırım programında yer alan kamu yatırımlarının uluslararası ihalelerini kazanan firmalara yapılan satış ve teslimler
  • Savunma sanayi kapsamında yapılan satış ve teslimler
• Serbest Bölge İşletmeleri
• Yan Sanayi ve Tedarikçi Firmalar (ana ihracatçının üretiminde kullanılacak girdileri sağlayan firmalar)

📌 Böylece, yalnızca dış satım değil, yurt içinde gerçekleşen ama mevzuat gereği ihracat gibi kabul edilen işlemler de DİİB kapsamında değerlendirilebilir.

DİİB Başvuru Süreci, Süre ve Şartları

DİİB başvuruları, Ticaret Bakanlığı’nın elektronik başvuru sistemi (E-İmza üzerinden) yapılır.

• Başvuru Şartları: İthal edilen girdinin, üretilip ihraç edilecek ürünün üretiminde kullanılması gerekir.
• Belge Süresi: Genellikle 12 ay verilir, bazı durumlarda bu süre 9 aydır. Gerekli durumlarda ek süre talep edilebilir.
• Belge Kullanımı: Belge kapsamında yapılan ithalat ve ihracat, sistem üzerinde kayıt altına alınır.

Kritik Noktalar

DİİB uygulamasında şu hususların doğru ve eksiksiz yerine getirilmesi hayati önem taşır:

• Eşdeğer Eşya Kullanımı
• Sarfiyat Tablosu Hazırlığı
• İthalat–İhracat Rakamlarında Denge
• Döviz Kullanım Oranı Takibi
• Telafi Edici Vergi Hesaplamaları

📌 Bu kontroller doğru yapılmazsa, belge kapama sürecinde firmalar cezai yaptırımlarla karşılaşabilir.

DİİB Kapama Süreci

Belgenin süresi dolduğunda veya ihracat taahhüdü yerine getirildiğinde kapama başvurusu yapılır.

• Gerekli Evraklar: İhracat beyannameleri, ithalat beyannameleri, sarfiyat tabloları ve varsa eşdeğer eşya kullanımına dair belgeler.
• Dikkat Edilmesi Gerekenler: İhracat ve ithalat arasındaki oranların uyumu, döviz kullanım oranının doğru hesaplanması, telafi edici vergi yükümlülüklerinin yerine getirilmesi.

Eksiklik veya yanlış bildirim, belge kapamasının reddine ve firmaya cezai yaptırımların uygulanmasına yol açabilir.

DİİB Sahibi İşletmeler Ne Yapmalı?

DİİB, işletmelere büyük avantajlar sağlasa da süreç yönetimi uzmanlık gerektirir. Özellikle;

• Döviz kullanım oranı,
• Eşdeğer eşya uygulaması,
• Sarfiyat tablolarının hazırlanması,
• Telafi edici vergi kontrolleri

gibi teknik konularda hata yapılması ciddi mali kayıplara yol açabilir.

Bu nedenle işletmelerin, uzman danışmanlık desteğiyle süreci yürütmesi hem kapama sürecini kolaylaştırır hem de teşviklerden maksimum fayda elde edilmesini sağlar.

👉 Apsis Danışmanlık Hizmetleri olarak, DİİB başvurusu, kullanımı ve kapama süreçlerinde firmalara profesyonel destek sağlıyor, süreci güvenle tamamlamalarına yardımcı oluyoruz.

Sıkça Sorulan Sorular

DİİB nedir, kısaca ne işe yarar?
Firmaların ithalat yaparak üretimlerini ihracata yönlendirmelerini sağlayan bir teşvik sistemidir. Vergi muafiyetleri ve finansman kolaylıkları sağlar.

DİİB’ten kimler yararlanabilir?
Doğrudan ihracatçılar, ihracat sayılan satış yapan firmalar, serbest bölge işletmeleri ve yan sanayi tedarikçileri.

Belge süresi ne kadar?
Genellikle 12 ay olup, gerektiğinde ek süre talebi yapılabilir.

Döviz kullanım oranı neden önemlidir?
Çünkü ithalat–ihracat dengesini gösterir ve kapama sürecinde en kritik kontrol noktalarından biridir.

Telafi edici vergi nedir?
AB ülkelerine ihracatta, ithalat sırasında muaf olunan vergilerin denkleştirilmesi amacıyla hesaplanan vergilerdir.

DİİB başvurusu nasıl yapılır?
Ticaret Bakanlığı’nın elektronik sisteminden, e-imza ile online başvuru yapılır.