Makine, Teçhizat Alımında Yatırım Teşvik Belgesi ve Sanayi Sicil Belgesi Avantajları
Bu yazımızda, makine veya teçhizat alımında sanayi sicil belgesi ile yatırım teşvik belgesi sahibi işletmelerin sağladığı avantajları değerlendireceğiz. Öncelikle bu belgelerin ne olduğunu tanımlayarak başlayalım.
Sanayi Sicil Belgesi
6948 sayılı Sanayi Sicil Kanunu 2’nci maddesi uyarınca, sanayi işletmelerinin üretim faaliyetlerine başladıktan sonra iki ay içinde Sanayi Sicil Bilgi Sistemi’ne kaydolması zorunludur. Sicile kayıt yapan her işletme adına Sanayi Sicil Belgesi düzenlenmekte ve bu belgenin veriliş tarihi itibariyle iki yılda bir vizesi yapılmaktadır. Bu belgenin alınması sonrasında işletmenin faaliyetlerinde oluşan değişiklikler için ve yıllık periyotlarda beyanlar verilmektedir. Sicile kaydolmama, değişikliklerin bildirilmemesi, yıllık bildirim yapılmaması veya eksik, hatalı beyanda bulunulması idari para cezasına sebebiyet vermektedir. Kayıt ve diğer detaylara buradan ulaşabilirsiniz.
Yatırım Teşvik Belgesi
2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar uyarınca asgari yatırım tutarını aşan makine, teçhizat alımlarında işletmeler, Kararda belirtilen teşviklerden yararlanabilmektedir. Asgari yatırım tutarı, yatırım yerinin bulunduğu bölgeye ve yatırım konusuna göre değişiklik göstermekte olup, bu yazımızda teşvik edilmeyen bazı yatırım konuları haricinde kalan tüm yatırımlarda uygulanan genel teşvik sistemini dikkate alacağız.
Makine, Teçhizat Alımında Katma Değer Vergisi İstisnası Uygulaması
Bilindiği üzere 3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunu uyarınca alım satıma konu olan işlemlere KDV uygulanmaktadır. Ancak Sanayi Sicil Belgesi veya Yatırım Teşvik Belgesi sahibi işletmeler KDV ödemeksizin yeni (kullanılmamış) makina ve teçhizat alımı yapabilmektedir.
Sanayi Sicil Belgesi ile KDV İstisnası
Alım ve satım işlemlerinde KDV uygulamasının dayanağı olan 3065 sayılı KDV Kanunu’nun Geçici 39’uncu maddesinde yapılan değişiklik (7103 sayılı Kanun’un 31’inci maddesi) ile Sanayi Sicil Belgesi sahibi işletmelere, imalat sanayiinde kullanılmak üzere yeni (kullanılmamış) makina ve teçhizat alımlarında 31/12/2022 tarihine kadar KDV istisnası getirilmiştir. Bahse konu KDV istisnasının kullanımı, 05/05/2018 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 2018/11674 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın 4’üncü maddesinde belirtilen ekli listeye göre belirlenmiştir. Listeye göz attığımızda sadece belirli G.T.I.P numarasına sahip makine ve teçhizat için istisnanın geçerli olduğu görülmektedir.
Yatırım Teşvik Belgesi ile KDV İstisnası
2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar’ın 4’üncü maddesi uyarınca teşvik edilmeyen bazı sektörler haricinde kalan ve asgari makine ve teçhizat alım (yatırım) tutarı koşulunu sağlayan yatırımlar için bölge ayrımı yapılmaksızın yatırım teşvik belgesi ile KDV istisnası sağlanabilmektedir. Karara göre ülkemiz yatırımlar yönüyle altı bölgeye ayrılmış olup, asgari yatırım koşulu, birinci ve ikinci yatırım bölgesinde 3 milyon TL, diğer bölgelerde 1,5 milyon TL olarak uygulanmaktadır. Yatırım teşvik belgesi ile sağlanan desteklerin detaylarına buradan erişebilirsiniz.
Yatırım Teşvik Belgesi veya Sanayi Sicil Belgesi Sahibi İşletmelerin Amortisman Avantajı
Gerek Yatırım Teşvik Belgesi gerekse Sanayi Sicil Belgesi sahibi işletmelere sağlanabilecek ortak bir avantaj ise 213 sayılı Vergi Usul Kanunu (VUK) Geçici 30’uncu madde uyarınca, yeni (kullanılmamış) olarak alınan makina ve teçhizatın faydalı ömür süresini %50 kısaltarak amortisman ayırma imkânıdır. Örneğin, faydalı ömrü 10 yıl olan bir makine için tercihe göre %10 normal amortisman ayrılabilecekken, VUK Geçici 30’uncu madde kapsamında faydalı ömür 5 yıl olarak dikkate alınarak %20 oranında normal amortisman ayrılabilecektir.
Sonuç olarak, yatırım teşvik belgesi kapsamında kullanılmamış/yeni makine ve teçhizat iktisap eden mükellefler ile münhasıran imalat sanayiinde kullanılmak üzere kullanılmamış/yeni makine ve teçhizat iktisap eden sanayi sicil belgesini haiz mükellefler amortisman uygulamasından yararlanabilmektedir.
Yazımızın konusu olmasa da münhasıran Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde kullanmak üzere kullanılmamış/yeni makine ve teçhizat satın alan, 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu, 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun veya 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun kapsamında faaliyette bulunan mükellefler de amortisman uygulamasından yararlanabilmektedir.
KDV İstisnası ve Amortisman Uygulamasına Bir Örnek
Yatırım Teşvik Belgesi veya Sanayi Sicil Belgesini haiz olan ya da münhasıran Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde kullanmak üzere 4691, 5746 veya 6550 sayılı kanunlar kapsamında faaliyet gösteren bir işletme, 2022 yılında faydalı ömrü 10 yıl olan 5 milyon TL tutarında kullanılmamış/yeni makine ve teçhizat satın aldığında sağladığı vergi avantajını aşağıda görebilirsiniz.
| Vergi ve Amortisman | Teşvikli | Teşviksiz |
|---|---|---|
| KDV (%18) | – | 900 bin TL |
| Amortisman Oranı | %20 | %10 |
| Amortisman Süresi | 5 yıl | 10 yıl |
| (Azalan Bakiyeler Usulü) Yıllık Amortisman | 2 milyon TL | 1 milyon TL |
| Amortismana Bağlı Vergi İndirimi | 440.000 | 220.000 |
Tabloda görüldüğü üzere her iki belgeden birine sahip bir işletme, kullanılmamış/yeni makine ve teçhizat satın aldığında KDV ödemeyeceği gibi aynı zamanda amortisman uygulaması sayesinde vergi indiriminde avantajını ikiye katlayacaktır.
Tüm Yönleriyle Yatırım Teşvik Belgesi ve Sanayi Sicil Belgesi Karşılaştırması
| Avantajlar | Yatırım Teşvik Belgesi | Sanayi Sicil Belgesi |
|---|---|---|
| Belge Alımı | İsteğe Bağlı | Zorunlu |
| Alım/Yatırım Sınırı | Var | Yok |
| KDV İstisnası | Var | Var |
| KDV İstisna Süresi | Esnek | Sınırlı |
| KDV Dışında Teşvik | Var | Yok |
Belge alımı yönüyle, yatırım teşvik belgesi isteğe bağlı olarak alınırken, sanayi sicil belgesi teşvik amacından ziyade başta da açıklandığı üzere Sanayi Sicil Kanunu’nda yer alan sicile kayıt yükümlülüğünden dolayı alınması gereken bir belgedir. Sanayi sicil belgesini haiz işletmelere sunulan KDV muafiyeti ve amortisman katkısının, sanayi siciline kayıt için teşvik edici bir düzenleme olduğu düşünülmektedir.
Alım/Yatırım sınırı yönünden, yatırım teşvik belgesi asgari bir yatırım tutarı gerektirirken, sanayi sicil belgesi herhangi bir asgari yatırım tutarı gerektirmemektedir. Yatırım teşvik belgesinde teşvik edilmeyen yatırımlar hariç olmak üzere 1’inci ve 2’nci bölgelerde asgari 3 milyon TL yatırım aranırken, diğer bölgelerde asgari yatırım tutarı 1,5 milyon TL olarak uygulanmaktadır. Sanayi sicil belgesi alımında herhangi bir asgari yatırım sınırı olmasa da 2018/11674 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nda belirtilen sınırlı sayıda makine ve teçhizat için KDV muafiyeti sağlanabilmektedir. Bu yönüyle yatırım teşvik belgesinin kapsadığı alanın daha geniş olduğunu söylemek mümkündür.
KDV istisnası yönünden, her iki belge de istisnadan yararlanmayı ancak kullanılmamış/yeni makine, teçhizat alımı için mümkün kılmaktadır. Ancak alımı yapılacak makine, teçhizatın yurt dışından alınması durumunda, teşvik edilmeyen listede yer almaması kaydıyla yatırım teşvik belgesi ile gümrük vergisi muafiyeti de sağlanabilecektir. Gümrük vergisi muafiyeti sağlanamayan makine, teçhizat listesini buradan kontrol edebilirsiniz.
KDV istisnasının uygulama süresi, sanayi sicil belgesini haiz bir işletme için bu yazı tarihi itibarıyla 31/12/2022 tarihine kadar geçerlidir. Ancak yatırım teşvik belgesi ile sağlanan KDV istisnası, teşvik belgesinin geçerli olduğu 3 yıllık sürede uygulanabilmektedir. Bu süre toplam sürenin yarısı kadar uzatılabilmektedir. Bununla beraber, mevcut bir teşvik belgesi tamamlama vizesi ile sonuçlansa dahi yeni bir belge alımı ile bu süre tekrar baştan başlayabilmektedir.
KDV istisnası dışında sağlanan teşvikler yönüyle yatırım teşvik belgesi, sanayi sicil belgesine oranla oldukça avantajlıdır. Zira sanayi sicil belgesinin sağladığı teşvikler yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda hâlihazırda yatırım teşvik belgesi ile sağlanabilmektedir. Bununla beraber, genel teşvik uygulaması kapsamında alınmış bir yatırım teşvik belgesi ile yurt dışından yapılan makine, teçhizat alımında gümrük vergisi muafiyeti sağlanabilmektedir. Ayrıca, bölgesel teşvik unsuru barındıran bir yatırım teşvik belgesi ile gelir/kurumlar vergisi indirimi, SGK işveren payı indirimi, faiz/kâr payı desteği, yatırım yeri tahsisi, inşaat-yapı harçları, emlak ve damga vergileri muafiyeti sağlanabilmektedir. Destek ve indirim oranları, yatırımın bölgesi ve sektöre göre değişiklik göstermekte olup, detayları buradan inceleyebilirsiniz.
Yatırım Teşvik Belgesi mi, Sanayi Sicil Belgesi mi?
Bu yazımız, yatırım teşvik belgesinin sanayi sicil belgesinden mutlak olarak daha isabetli olduğunu ele almamaktadır. Ancak yatırımın konusu, bölgesi, tutarı gibi parametrelerle birlikte gelecek projeksiyonunu dikkate alarak teşvik kazancını önceleyen bir somut olayda en doğru kararı vermeniz için Apsis Danışmanlık Hizmetleri’nin profesyonel danışman ekibiyle tanışın!
Diğer Blog Yazılarına Göz Atın
Apsis Editör Ekibi
2019 yılından bugüne kadar devlet teşvikleri alanında faaliyet gösteren Apsis Danışmanlık Hizmetleri, sağlık turizmi, imalat sanayi, ihracatçı işletmeler ile çeşitli KOSGEB ve TÜBİTAK projelerinde terzi usulü anlayışı profesyonel bir yaklaşımla yerine getirerek milyonlarca lira devlet desteğini işletmelere kazandırmaktadır.